مزایا و معایت سولفات پتاسیم ساینوتک،کاربرد سولفات پتاسیم ساینوتک در کشاورزی

مزایا و معایب سولفات پتاسیم ساینوتک

کود سولفات پتاسیم ساینوتک جزء کودهای پتاسه است. کودهایی که از میان سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم، عنصر پتاسیم را برای گیاهان تامین می‌کنند،کودهای پتاسه هستند.در کنار سولفات پتاسیم از منابع دیگری نیز می‌توان برای تامین پتاسیم مورد نیاز گیاهان استفاده کرد.

جدول 1 مقایسه بین انواع کودهای پتاسه و محتوای عناصر مغذی هر کدام را نشان داده است.

جدول 1،مقایسه بین کودهای پتاسه

ردیف	نام کود	محتوای N (%)	محتوای P2O5 (%)	محتوای K2O (%)
1	سولفات پتاسیم	0	0	54
2	مونو پتاسیم فسفات	0	52	34
3	دی پتاسیم فسفات	0	40	53
4	پتاسیم کلرید	0	0	33,41,50*
5	پتاسیم نیترات	13/8	0	46
6	سولفات پتاسیم – منیزیم	0	0	32
7	کاینایت	0	0	15/4*

در میان کودهای پتاسه، پتاسیم کلرید، سولفات پتاسیم و دی پتاسیم فسفات دارای بیشترین میزان محتوای K₂O هستند. همچنین پتاسیم نیترات، مونو و دی پتاسیم فسفات علاوه بر تامین عنصر K، به ترتیب دارای محتوای نیتروژن و فسفر (P₂O₅) نیز هستند.

بنابراین در میان کودهای پتاسه کود دی پتاسیم فسفات می‌تواند به عنوان رقیب برای کود سولفات پتاسیم ساینوتک مطرح شود. همچنین KCl ماده اولیه تولید انواع کودهای پتاسه از جمله سولفات پتاسیم ساینوتک است. وجود محتوای گوگرد در سولفات پتاسیم ساینوتک آن را نسبت به سایر کودهای پتاسه متمایز کرده است. کلرید پتاسیم به دلیل داشتن کلر و مضر بودن کلر برای برخی گیاهان، کمتر مورد اقبال کشاورزان قرار می‌گیرد. میزان تولید جهانی و داخلی مونو و دی پتاسیم فسفات نیز به حدی نیست که بتواند تامین‌کننده نیاز صنعت کشاورزی باشد.

بنابراین می‌توان مزیت‌های اصلی کود سولفات پتاسیم ساینوتک را در موارد زیر خلاصه کرد:

• میزان محتوای K₂O بالاتر نسبت به سایر کودهای پتاسه و ترکیبی
• نبود کلر در ترکیب آن
• وجود گوگرد در ترکیب این کود
• میزان محتوای پایین نمک (شوری) در ترکیب کود
• قیمت مناسب

مزیت‌های اشاره شده برای سولفات پتاسیم ساینوتک بدین معنی نیست که سایر کودهای پتاسه از جمله کلرید پتاسیم در کشاورزی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. این بدین معنی است که برای گیاهانی مانند برخی میوه‌ها، سبزیجات، گردو، بادام، فندق و … که حساسیت بالایی نسبت به کلر دارند،امکان استفاده از کلرید پتاسیم وجود ندارد و به منظور بهینه کردن راندمان تولید محصول کشاورزی  و کیفیت آن، به ناچار باید از کودهای پتاسه با میزان کلر پایین استفاده شود که سولفات پتاسیم ساینوتک این امکان را فراهم می‌کند.همچنین در حالتی که خاک با میزان کلر بالا وجود داشته باشد و یا حضور کلر موجب ایجاد مسمومیت شود، سولفات پتاسیم مورد استفاده قرار می‌گیرد که میزان کلر آن بسیار پایین‌تر از کلرید پتاسیم است.

در حالتی که شوری خاک یکی از دغدغه‌های کشاورزان باید، ترجیح بر استفاده از کودهای با میزان شوری پایین (Lower salt index) است. جدول 2 شاخص نمک انواع کودهای پتاسه را نشان داده است که سولفات پتاسیم دارای پایین‌ترین شاخص نمک در میان این کودهاست.

جدول 2، شاخص نمک برخی کودهای پتاسیم دار غیرآلی

کود شیمیایی	میزان K2O (درصد وزنی)	شاخص نمک (بر واحد مواد مغذی گیاه)
پتاسیم کلرید	60	1/9
پتاسیم نیترات	46/6	1/6
پتاسیم سولفات	54	0/8
پتاسیم منیزیم سولفات	21/9	1/9

سولفات پتاسیم ساینوتک در مقایسه با سایر کودهای پتاسیم‌دار دارای قیمت مناسب‌تری است. مواد اولیه تولید سولفات پتاسیم اسید سولفوریک و کلرید پتاسیم هستند. دی پتاسیم فسفات و پتاسیم نیترات که می‌توانند رقبای جدی سولفات پتاسیم محسوب شوند، دارای قیمت‌های بالاتری نسبت به سولفات پتاسیم بوده و دسترسی به این کودها به دلیل پیچیدگی فرآیند تولید نسبت به سولفات پتاسیم کمتر است.

 بنابراین به عنوان جمع‌بندی، قیمت مناسب، محتوای اکسید پتاسیم بالا، وجود محتوای گوگرد، شاخص نمک پایین و عدم وجود کلر در ترکیب را از جمله مهم‌ترین مزیت‌های کود سولفات پتاسیم ساینوتک برشمرد. شاید از میان معایب کود سولفات پتاسیم بتوان به تولید اسید کلریدریک به عنوان محصول جانبی فرآیند تولید آن اشاره کرد که بعضا محدودیت‌هایی برای محیط‌زیست و یا دپوی آن ایجاد کرده است. یکی دیگر از معایب سولفات پتاسیم می‌توان به میزان انحلال پایین آن نسبت به سایر کودهای پتاسه اشاره کرد. میزان انحلال کلرید پتاسیم در آب 34 گرم در 100 میلی‌لیتر آب در دمای 20 درجه سانتی‌گراد است. در صورتی که میزان انحلال سولفات پتاسیم 11 گرم در 100 میلی‌لیتر آب در دمای 20 درجه سانتی‌گراد است. این عدد برای نیترات پتاسیم حدود 32 گرم و برای مونو پتاسیم فسفات، 25 گرم است.

سولفات پتاسیم به عنوان یک کامودیتی متداول در بازار تجارت جهانی شناخته نمی‌شود زیرا تجارت عمده مربوط به کلرید پتاسیم است و تولید سولفات پتاسیم در هر کشور عمدتا برای مصارف آن کشور انجام می‌شود. بر اساس آخرین آمار سال 2022، میزان تجارت جهانی کلرید پتاسیم نزدیک به 30 میلیارد دلار بوده در صورتی که میزان تجارت جهانی سولفات پتاسیم در همان سال حدود 5/1 میلیارد دلار بوده است. سولفات پتاسیم در هر کشور برای رفع نیاز همان کشور تولید می‌شود اما کلرید پتاسیم یک کالای تجاری بین‌المللی است که به صورت مستقیم و یا به صورت تبدیل به سایر محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد سولفات پتاسیم ساینوتک در کشاورزی

تمایل صنعت کشاورزی دنیا به استفاده از کودهای کشاورزی کارامدتر و بهینه‌تر است. سولفات پتاسیم ساینوتک نیز یکی از این کودهای کشاورزی است که به دلیل خواص و عملکرد خاص آن مورد توجه صنعت کشاورزی دنیا قرار گرفته است.افزایش باردهی گیاهان، استفاده آسان، تامین مقادیر کافی پتاسیم و سولفور برای رشد گیاهان از جمله ویژگی‌هایی است که موجب رشد استفاده از این کود شده است.استفاده از این کود آثار منفی کلر در خاک را از بین برده است. دولت‌ها نیز با توجه به ویژگی‌های این کود بخصوص در توسعه پایدار صنعت کشاورزی حمایت‌های لازم را برای توسعه بازار این کود انجام داده‌اند.

سولفات پتاسیم ساینوتک موجب فعال شدن واکنش‌های آنزیمی، سنتز پروتئین‌ها، تشکیل نشاسته و مواد قندی، تنظیم جریان آب در سلول‌ها و برگ‌های گیاهان می‌شود. عموما میزان پتاسیم موجود در خاک که برای رشد گیاهان کافی باشد، پایین است و نیاز به استفاده از کودهای پتاسه مانند سولفات پتاسیم وجود دارد. میزان K موجود در سولفات پتاسیم تفاوت زیادی با محتوای پتاسیم سایر کودهای پتاسه ندارد، این در حالی است که این کود، گوگرد مورد نیاز گیاه را نیز تامین می‌کند. کود سولفات پتاسیم عمدتا از طریق حل کردن آن در آب و اسپری کردن آن در زمین‌های کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین مهم‌ترین کاربرد سولفات پتاسیم ساینوتک در حوزه کودهای کشاورزی است و میزان کاربرد آن در سایر صنایع بسیار ناچیز است.

به دلیل اینکه گیاهان در طول رشد خود مقدار زیادی پتاسیم مصرف می‌کنند، پتاسیم جزء سه عنصر اصلی مغذی مورد نیاز گیاهان دسته‌بندی می‌شود. آنالیز خاک هر زمین کشاورزی نشان خواهد داد که در صورتی که تامین پتاسیم برای رشد گیاهان از طریق خاک امکان‌پذیر نباشد، تامین آن از طریق کودهای پتاسه انجام می‌شود.

عملکرد پتاسیم در خاک با حرکت آب، سایر مواد مغذی و کربوهیدرات‌ها در بافت گیاهان مرتبط است. یکی از مهم‌ترین عملکردهای کودهای پتاسه در کشاورزی، فعال شدن آنزیم‌هاست که بر تولید پروتئین، نشاسته و آدنوزین تری فسفات (ATP) اثرگذار است. تولید ATP می‌تواند سرعت عملیات فتوسنتز گیاه را تنظیم کند. علاوه بر این پتاسیم به تنظیم باز و بسته شدن روزنه‌های گیاهان کمک می‌کند که موجب تنظیم تبادل بخار آب، اکسیژن و دی‌اکسید کربن می‌شود. کمبود پتاسیم در خاک و در نتیجه در گیاه، رشد آن را متوقف می‌کند و راندمان کشاورزی به شدت پایین می‌آید. پتاسیم رشد ریشه را افزایش داده و مقاومت به خشکسالی را بهبود می‌بخشد و از از دست دادن آب توسط گیاه و پژمردگی آن جلوگیری می‌کند. این عنصر به فتوسنتز و تشکیل غذا کمک کرده و انتقال قند و نشاسته را افزایش می‌دهد. پتاسیم از اتلاف انرژی توسط گیاه جلوگیری کرده و موجب تشکیل سلولز می‌شود.

محتوای پتاسیم خاک اغلب از ppm 20 هزار بالاتر است اما کل پتاسیم موجود در خاک در دسترس گیاهان قرار نمی‌گیرد به همین دلیل استفاده از کودهای پتاسه لازم است. پتاسیم در خاک به صورت غیرقابل دسترس، به آرامی قابل دسترس و کاملا قابل دسترس یافت می‌شود. شکل 1، سیکل انواع پتاسیم موجود در خاک را نشان داده است.